Czy na podstawie Umowy dożywocia można przenieść na nabywcę inne prawo niż własność nieruchomości, np. prawo własności auta, lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu?

Niestety, w doktrynie i orzecznictwie został wypracowany pogląd zgodnie z którym żadne inne prawo, aniżeli prawo własności nieruchomości, nie może być przedmiotem Umowy dożywocia. Tym samy nie będzie Umową dożywocia umowa, na podstawie której dojdzie do zbycia prawa własności pojazdu w zamian za zobowiązanie się nabywcy do dożywotniego utrzymania zbywcy. Jeżeli ktokolwiek zawrze taką umowę nie będą jej regulować przepisy odnoszące się w Kodeksie cywilnym do Umowy dożywocia.

Czy po stronie osoby uprawnionej do prawa dożywocia może być osoba bliska zbywcy?

Zgodnie z art. 908 § 3 Kodeksu cywilnego wskazać należy, iż odpowiedź na wyżej zadane pytanie jest twierdząca. Mianowicie możliwym jest ustanowienie prawa dożywocia łącznie na rzecz zbywcy oraz bliskiej mu osoby. Przez osobę najbliższą należy rozumieć chociażby małżonka czy dzieci osoby uprawnionej do prawa dożywocia.

Czy swoje uprawnienia z tytułu Umowy dożywocie, dożywotnik (zbywca) może przenieść na inną osobę?

Prawo dożywocia jest ściśle związane z dożywotnikiem (zbywcą). Nie istnieje możliwość przeniesienia tego prawa na jakąkolwiek inną osobę, nie można go zbyć. Prawo to wygasa z momentem śmierci dożywotnika, nie podlega dziedziczeniu.

Czy w przypadku zbycia nieruchomości obciążonej prawem dożywocia nowy nabywca przejmuje obowiązki swojego poprzednika?

Na wstępie wskazać należy, iż nawet w sytuacji gdy nieruchomość jest obciążona prawem dożywocia nie prowadzi to do tego, iż aktualny właściciel nie może takiej nieruchomości sprzedać, czy też rozporządzać nią w inny sposób. W przypadku zbycia takiej nieruchomości nowy nabywca przejmuje wszelkie obowiązki względem dożywotnika, jakie obciążały jego poprzednika, wymagalne po dniu nabycia przez niego prawa własności nieruchomości.

Czy zawierając Umowę dożywocia po stronie nabywcy może być tylko jedna osoba?

Absolutnie nie. Po stronie nabywcy może przystąpić do podpisania Umowy dożywocia kilka osób. Odpowiedzialność nabywców względem dożywotnika (zbywcy) jest w takiej sytuacji solidarna, o ile prawem dożywocia jest obciążona cała nieruchomość, co oznacza, iż wszyscy nabywcy są zobowiązani do wykonywania swoich zobowiązań względem dożywotnika.

Czym jest Umowa dożywocia?

Umowa dożywocia jest czynności prawną, zawieraną pomiędzy stronami Umowy, na podstawie której dochodzi do przeniesienia własności nieruchomości w zamian za zobowiązanie się potencjalnego nabywcy do dożywotniego utrzymania zbywcy nieruchomości, jak również poniesienia kosztów wyprawienia mu pogrzebu odpowiadającemu zwyczajom miejscowym. Istotnym jest w tym miejscu, iż przedmiotem Umowy, oprócz przeniesienia własności nieruchomości może być przeniesiony również udział w niej, posiadany przez zbywcę, bowiem nie zawsze będzie on jedynym właścicielem nieruchomości.

Jakie obowiązki ciążą na nabywcy wobec podpisania ww. Umowy? Co mieści się w pojęciu dożywotnie utrzymanie?

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż zakres pojęcia „dożywotnie utrzymanie” winien zostać wyjaśniony wprost w treści zawieranej Umowy dożywocia. Powinno to być regulowane indywidulanie przez strony umowy. W sytuacji gdyby zakres pojęcia „dożywotnie utrzymanie” nie został dookreślony przez strony umowy należy się odnieść do art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym należy przez ww. pojęcie rozumieć przyjęcie zbywcy, jako domownika, dostarczenie mu wyżywienia, ubrań, mieszkania, mediów, opału oraz pomocy i opieki w chorobie.

W jakiej formie powinna być zawarta Umowa dożywocia?

Z uwagi na okoliczność, iż przedmiotem Umowy dożywocia jest przeniesienie własności nieruchomości, umowa ta powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Natomiast przyjmuje się, iż zmiana, uzupełnienie lub aneks do ww. umowy, w zakresie regulowania obowiązków względem dożywotnika może być już dokonane w zwykłej formie pisemnej, przy czym w doktrynie panują również odmienne stanowiska. W naszej ocenie aby wykluczyć wszelkie wątpliwości, a co za tym mieć pewność w zakresie skuteczności dokonanej czynności prawnej, zasadnym jest dokonywanie wszelkich zmian w formie aktu notarialnego.