Rodzaje umów o pracę? Czym się charakteryzują i jakie niosą ze sobą korzyści oraz ryzyko?
Kodeks pracy zawiera katalog umów, których zawarcie potwierdza nawiązanie stosunku pracy, co oznacza iż pracownik, jak i pracodawca zobowiązani są do stosowania przepisów ww. ustawy w zakresie wiążącego ich stosunku.
Zgodnie z art. 25 Kodeksu pracy wyróżnia się trzy rodzaje umów o pracę: na okres próbny na czas określony oraz na czas nieokreślony. Kodeks pracy nie przewiduje innego rodzaju omów o pracę aniżeli wskazanych powyżej. Czym się zatem charakteryzuje każda z ww. umów? Umowa o pracę na czas próbny jest umową, która może zostać zawarta maksymalnie na okres 3 miesięcy. Ma na celu sprawdzenie przydatności pracownika, jego kwalifikacji oraz umiejętności. Może poprzedzać zawarcie umowy o pracę na czas określony, bądź nieokreślony. Czy zatem zgodne z prawem będzie wręczenie pracownikowi zatrudnionemu na okres próbny, po jego upływie kolejnej umowy o pracę na czas próbny? Co do zasady Kodeks pracy nie dopuszcza takiej możliwości, chyba że pracownik ma być zatrudniony do innego rodzaju pracy. W takiej sytuacji możliwym jest mu ponowne wręczenie umowy o pracę na okres próbny. Umowa tego rodzaju rozwiązuje się z upływem okresu na jaki została zawarta. W trakcie trwania niniejszej umowy pracownik przysługują uprawnienia, o których mowa w Kodeksie pracy ale również ciążą na nim pewne obowiązki, do wykonywania których jest zobowiązany. Czym z kolei charakteryzuje się umowa o pracę zawarta na czas określony? Podobnie jak umowa zawarta na okres próbny, umowa ta jest umową terminową, rozwiązuje się z upływem określonego w jej treści terminu. Pracownikowi przysługują określone prawa ale jednocześnie ciążą na nim obowiązki określone w Kodeksie pracy. Umowa ta może zostać rozwiązana przez każdą ze stron umowy w każdym momencie jej obowiązywania z zachowaniem określonych w przepisach terminów wypowiedzenia. Istnieje również możliwość rozwiązania niniejszej umowy na mocy porozumienia strony, czy też w trybie tzw. „zwolnienia dyscyplinarnego”. Pracownik jest również uprawniony do rozwiązania ww. umowy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy. Warto rozważyć w tym miejscu, czy przepisy dopuszczają możliwość wręczania pracownikowi kilku umów o pracę na czas określony kolejno po sobie? Owszem, w przepisach Kodeksu pracy ustawodawca dopuścił możliwość wręczenia pracownikowi kolejno trzykrotnie umowy na czas określony. Koniecznym jest dodanie, iż łączny czas zatrudnienia pracownika w ww. sytuacji nie może przekraczać 33 miesięcy. Co się zatem dzieje po upływie 33 miesięcy lub rozwiązaniu 3 – ciej umowy na czas określony?
W takiej sytuacji, jeżeli pracodawca chce w dalszym ciągu kontynuować współpracę z danym pracownikiem, zobowiązany jest do zawarcia umowy na czas nieokreślony. Czym z kolei charakteryzuje się zatem umowa o pracę na czas nieokreślony? Otóż, podobnie jak poprzednie umowy, przyznaje pracownikowi pewne prawa, nakłada na niego również pewien zakres obowiązków. Niniejsza umowa może zostać zamieniona na umowę o pracę na czas określony, niemniej jednak tylko i wyłącznie za zgodą pracownika. Pracodawca nie może samodzielnie zmieniać ww. umowy w jakikolwiek sposób.
W praktyce jest to najbardziej pożądana umowa przez pracownika, a niechętnie podpisywana przez pracodawców. Wynika to z faktu, iż pracodawca ma pewne ograniczenia w zakresie rozwiązania ww. umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia, bowiem musi wskazać przyczynę rozwiązania stosunku pracy, co niejednokrotnie jest problematyczne. Umowa ta wprowadza u pracownika poczucie komfortu i stabilizacji oraz trwałości stosunku pracy.
Analizując powyższe, istotnym jest stwierdzenie, iż warto znać swoje prawa, jako pracownik. Zasadny jest posiadanie wiedzy przez potencjalnych pracowników, jakie dokumenty podpisują, jakie prawa im przysługują, czy muszą się godzić na warunki, niejednokrotnie narzucone przez pracodawcę, czy też mogą walczyć o swoje prawa i dochodzić ich ochrony. Chętnie przeanalizujemy Państwa przypadek, przekazany Państwu projekt umowy o pracę, wskażemy zapisy w umowie, na które należy zwrócić uwagę, aby nie borykać się w przyszłości z negatywnymi skutkami prawnymi. Wszelkich niezbędnych informacji dokonujemy na osobistym spotkaniu z adwokatem!
W przypadku pytań zapraszamy do kontaktu z naszym specjalistą z zakresu prawa pracy – adw. Marlena Katarzyna Kot
