Prawo do kontaktów dziadków z wnukami
W sytuacji rozstania się rodziców dziecka, gdy istnieje między nimi konflikt, powstaje problem kontaktów dziecka z resztą krewnych, w szczególności z dziadkami. Zachodzi zatem pytanie czy dziadkowie mają prawo do kontaktów z wnukami i co zrobić gdy rodzice nie zgadzają się na nie dobrowolnie? Czy można wystąpić do sądu z wnioskiem o uregulowanie tych kontaktów?
Odpowiedź brzmi: tak.
Zgodnie z art. 1136 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego dziadkowie mają prawo (oraz obowiązek) do kontaktów z wnukami, na podobnych zasadach jak rodzice. W ten sposób ustawodawca zagwarantował dziecku utrzymanie więzi rodzinnych z pozostałymi krewnymi, co pozytywnie wpływa na rozwój psychiczny dziecka i budowanie więzi społecznych.
Kontakty dziadków z wnukami mogą przybierać formę bezpośrednią (kontakty osobiste w miejscu zamieszkania dziecka lub z zabieraniem dziecka poza miejsce zamieszkania, wyjazdy wakacyjne itp.) oraz pośrednią (porozumiewanie się na odległość za pośrednictwem telefonu, komunikatorów internetowych i inne dostępne formy).
Aby kontakty te zostały uregulowane na drodze sądowej (oczywiście mówimy tu o sytuacjach gdy jedno z rodziców utrudnia kontakty dziadków z wnukiem) należy wystąpić z wnioskiem do sądu rodzinnego. Wniosek ten podlega opłacie sądowej w wysokości 100 zł. Wniosek ten jest pismem procesowym inicjującym postępowanie sądowe, a zatem powinien spełniać wszystkie wymogi formalne stawiane pismom procesowym, jak chociażby oznaczenie sądu, do którego jest składany, oznaczenie stron postępowania, określenie zakresu żądania (czyli innymi słowy opisanie w jakiej formie i jak często dziadkowie chcą aby odbywały się kontakty – w tym miejscu należy wskazać, że obecnie nie ma żadnej regulacji prawnej mówiącej o tym jak często mogą się odbywać kontakty dziadków z wnukami, a więc ich częstotliwość zależała będzie od dotychczasowych kontaktów i stopnia więzi łączącej dziadków z wnukami), a także uzasadnienie wniosku (w tym miejscu dobrze jest opisać jak przebiegały kontakty dziadków z wnukami przed rozstaniem rodziców, jakiego rodzaju więzi ich łączy i dlaczego obecnie do tych kontaktów nie dochodzi). Jeżeli posiadamy dokumenty na potwierdzenie naszego stanowiska oraz są świadkowie, którzy mogli by zeznawać w tej sprawie, dobrze jest to wskazać w składanym wniosku. Jeżeli wiek dziecka pozwala na jego wysłuchanie w toku postępowania sądowego to sąd rodzinny przy orzekaniu kontaktów może wziąć pod uwagę jego rozsądne życzenia.
Oczywiście istnieją też takie sytuacje, kiedy niewskazanym jest żeby kontakty z dziadkami się odbywały bo np. ich postawa jest demoralizująca wnuki lub nie dają oni swoim zachowaniem gwarancji bezpieczeństwa wnuków. W takich sytuacjach sąd rodzinny analizując materiał dowodowy zgromadzony w sprawie oceni czy w ogóle nie ustalać kontaktów dziadków z wnukami czy też je przyznać ale jednocześnie je w jakiś sposób ograniczyć – np. poprzez zakaz zabierania dziecka poza miejsce zamieszkania, orzeczenie, że kontakty mogą się odbywać jedynie w obecności kuratora lub innych osób lub orzec jedynie o kontaktach telefonicznych – lub czy też ich zakazać. W takich sytuacjach koniecznym jest wskazanie sądowi rodzinnemu konkretnych powodów uzasadniających uznanie, że kontakty dziadków z wnukami zagrażały będą dobru wnuków. Ustawodawca nie zamieścił w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym katalogu konkretnych sytuacji uzasadniających ograniczenie lub zakazanie kontaktów dziadków z wnukami, a zatem każda sprawa musi być rozpatrywana indywidualnie przez pryzmat konkretnych zachowań i ich skutków, mając oczywiście na uwadze naczelną zasadę dobra dziecka.
Gdy kontakty dziadków z wnukami zostaną uregulowane postanowieniem sądu rodzinnego ale nadal do nich nie dochodzi ponieważ ten z rodziców, który sprawuje nad dzieckiem władzę rodzicielską, nie dopuszcza do tych kontaktów, zachodzić będzie konieczność zainicjowania postępowania sądowego związanego z nałożeniem na rodzica obowiązku zapłaty za każdy nieodbyty kontakt. Pomocnym jest również zawiadomienie Policji w dniu kontaktu, że do kontaktu nie doszło. Z przeprowadzonej interwencji Policji powinna zostać sporządzona notatka, która może okazać się pomocnym dowodem w postępowaniu sądowym.
W przypadku problemu z przygotowaniem wniosku o uregulowanie kontaktów lub odpowiedzi na wniosek o uregulowanie kontaktów zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Nasi pracownicy chętnie służą Państwu pomocą.
