Problematyka regulowania alimentów na rzecz osób najbliższych uregulowana została w art. 128 – 144¹  Ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964, nr 9, poz. 59 z późn. zm.) dalej k.r.o. Zgodnie z treścią art. 128 k.r.o. osoby spokrewnione w linii prostej, jak również rodzeństwo po spełnieniu się określonych przesłanek, wskazanych w treści przepisów k.r.o. są zobowiązane do wypełnienia obowiązku alimentacyjnego. Przepisy regulujące obowiązek alimentacyjny są normami obowiązującymi w sposób bezwzględny. Co więcej zarówno obowiązek alimentacyjny, jak również ściśle z nim związane prawo do świadczenia mają charakter osobisty, co oznacza, iż nie może dojść do rozszerzenia podmiotowego, jak również iż wierzytelność nie może zostać umorzona poprzez zastosowanie instytucji potrącenia oraz wierzytelność wymagalnego świadczenia alimentacyjnego nie może stanowić przedmiotu cesji wierzytelności.

Ściśle problematykę obowiązku alimentacyjnego pomiędzy rodzicem a dzieckiem reguluje art. 133 § 1 k. r. o., zgodnie z którym rodzice są obowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, gdy nie jest ono w stanie samodzielnie ponieść kosztów swojego utrzymania i wychowania. Warto wskazać, iż obowiązek taki pojawia się od chwili urodzenia dziecka, niezależnie od tego czy cierpi ono na niedostatek czy też nie. Wskazać bowiem należy, iż zgodnie z orzecznictwem dzieci już od chwili urodzenia mają prawo do życia na równej stopie życiowej, co jego rodzice. Do momentu osiągnięcia pełnoletności przez dziecko, rodzic nie może, podejmując próbę uchylenia się od obowiązku alimentacyjnego, powoływać się na okoliczność, iż obowiązek alimentacyjny stanowi dla niego nadmierny ciężar. Rodzice są bowiem zobowiązani do podzielenia się ze swoimi dziećmi chociażby najmniejszymi dochodami. Warto zaznaczyć, iż obowiązek alimentacyjny nie jest ograniczony jakimkolwiek terminem, w szczególności samo osiągnięcie pełnoletności nie decyduje o automatycznym wygaśnięciu obowiązku ww. obowiązku. Przesłanką umożliwiającą uchylenie się od obowiązku alimentacyjnego jest natomiast możliwości samodzielnego utrzymania się przez dziecko. Jak wskazane zostało powyżej nie ma sztywnego terminu pozwalającego na odgórne przyjęcie, iż dochodzi do spełnienia ww. przesłanki w momencie uzyskania przez dziecko pełnoletności lub ukończenia przez nie studiów wyższych. Biorąc pod uwagę mnogość okoliczności, tj. zaradność dziecka, wykształcenie, doświadczenie, otoczenie, stan zdrowia można w poszczególnych sytuacjach wykazać, że niekiedy dziecko 18 – letnie jest zdolne do samodzielnego utrzymania się, podczas gdy inna osoba nie jest zdolna do powyższego w wieku 25 lat.

Koniecznym jest podkreślenie, iż rodzica od obowiązku alimentacyjnego, do uzyskania przez dziecko pełnoletności, zwalnia jedynie zupełny brak możliwości zarobkowych lub majątkowych. Czyli, jak wynika z powyższego, istnieje możliwość uchylenia się od obowiązku alimentacyjnego, przed uzyskaniem przez dziecko pełnoletności, przy czym należy przedłożyć w toku postępowania sądowego materiał potwierdzający ww. okoliczność.

Należy również pamiętać, iż obowiązek alimentacyjny nie wygasa z mocy prawa po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności, czy to na skutek ukończenia przez dziecko 18 roku życia, czy też na skutek wstąpienia przez kobietę (po uzyskaniu 16 roku życia) w związek małżeński.

 Jeżeli rodzic chciałby się uchylić od ww. obowiązku koniecznym jest złożenie odpowiedniego pozwu do sądu w powyższym zakresie. Koniecznym jest podkreślenie, iż nie w każdej sytuacji taki pozew będzie zasadny i spotka się z aprobatą sądu. Wskazać, bowiem należy iż zgodnie z art. 133 § 3 k. r. o., aby doszło do uchylenia obowiązku alimentacyjnego rodzic musi wykazać, iż obowiązek alimentacyjny jest połączony z nadmiernym dla niego uszczerbkiem finansowym, bądź że dziecko nie czyni starań w kierunku samodzielnego utrzymania się. Powyższy przepis otwiera zatem szereg możliwości na przedstawienie w trakcie postępowania sądowego materiału dowodowego, potwierdzające zaistnienie ww. przesłanek. Warto również wskazać, iż nawet w przypadku gdy dziecko podjęło studia na uczelni wyższej, nie stanowi bezwzględnej przesłanki do oddalenia pozwu w zakresie uchylenia się od obowiązku alimentacyjnego. Zauważyć bowiem należy, iż każde studia mają inny charakter, wymagają innego nakładu pracy, częstotliwość zajęć jest różna, toteż nie można generalizować, iż każdy kierunek studiów umożliwia dziecku podjęcie zatrudnienia. Rolą osoby wnoszącej pozew o uchylenie się od obowiązku alimentacyjnego, jak również jej pełnomocnika jest wykazanie okoliczności przemawiających za słusznością wydania orzeczenia
o uchyleniu obowiązku alimentacyjnym.

W przypadku ewentualnych pytań w zakresie obowiązku alimentacyjnego, ustanowienia alimentów, czy też uchylenia się od obowiązku alimentacyjnego uprzejmie zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami, którzy chętnie wyjaśnią problematyczne dla Państwa kwestie.

 Kancelaria Morawiec & Kot 

 Biuro:

 ul. Powsińska 74E/5

 02-903 Warszawa

 Oddział:

 Bukówno 74a

 26-807 Radzanów

 kancelaria@morawiec-kot.pl

 22 647 04 84

 783 279 933