W dotychczasowo zamieszczonych, na naszym blogu, tekstach o tematyce rozwodowej została poruszona kwestia orzeczenia rozwodu, jak również przemocy pomiędzy małżonkami. Procedura rozwodu z orzeczeniem o winie jednego z małżonków jest dość obszerną tematyką, którą należy podzielić na poszczególne podtematy, aby można było ją omówić w sposób dogłębny i zrozumiały dla czytelnika. W dzisiejszym artykule poruszona zostanie problematyka winy jednego
z małżonków przy orzeczeniu rozwodu. Co należy rozumieć przez „winę”? W pierwszej kolejności należy sięgną do art. 57 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w którym to ustawodawca wprowadził dyspozycję orzeczenia rozwodu za winą jednego, lub obydwojga małżonków. Przepis nie wprowadza legalnej definicji winy, ta została jednak wypracowana przez doktrynę
i orzecznictwo, która zaczerpnęła nijako tą definicję z przepisów Kodeksu cywilnego.

Zatem „”wina” – według dominującego ujęcia (normatywnego) – jest ujemną oceną całokształtu postępowania sprawcy i polega na możliwości uczynienia mu zarzutu niewłaściwego zachowania” – M. Załucki (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2023.

Składając pozew o rozwód i dochodząc orzeczenia wyłącznej winy współmałżonka w rozpadzie pożycia należy pamiętać, iż ciąży na nas obowiązek udowodnienia faktów, na które się powołujemy. Dane fakty można udowodnić poprzez złożenie odpowiednich wniosków dowodowych, przy czym dowodem mogą być zeznania stron, świadków, zdjęcia, nagrania, filmy, wydruki z portali społecznościowych itp.

Orzecznictwo sądów w zakresie winy i wykazania, co może zostać za nią uznane w toku postępowanie rozwodowego jest bardzo obszerne. Poniżej przedstawiam wykaz orzecznictwa,
z którego wynika, jakie okoliczności i zachowania mogą być uznane za winę
małżonków przy orzeczeniu rozwodu:

• „nie ulega wątpliwości, że zdrada narusza normy moralne i jest przejawem rażącej nielojalności wobec współmałżonka. Małżonek dopuszczający się zdrady z reguły bywa uznawany winnym rozkładu pożycia” – wyr. SN z 6.05.1997 r. I CKN 86/97;
• „wina powoda jest oczywista, gdyż (…) dopuszczał się on wobec pozwanej rękoczynów, wyzywał ją wulgarnie i używał gróźb karalnych” – wyr. SA w Katowicach z 13.05.2005 r., I ACa 2184/04;
• „zmiana – w konkretnych okolicznościach – religii przez jednego z małżonków może być uznana za zawinioną przyczynę rozkładu pożycia małżeńskiego” – wyr. SN z 25.08.2004 r., IV CK 609/03;
• „zachowania polegające na urządzaniu awantur, obrzucaniu małżonka wyzwiskami, upublicznianiu pogłosek i pomówień o jego intymnych kontaktach z inną kobietą w miejscu pracy i wśród znajomych stanowią wystarczające usprawiedliwienie dla przyjęcia współwiny rozkładu pożycia małżeńskiego – wyr. SN z 8.06.2000 r., V CKN 59/00;
• „w katalogu zawinionych przyczyn rozkładu pożycia małżeńskiego mieści się także odmowa jednego z małżonków utrzymywania współżycia fizycznego” – wyr. SN
  z 28.01.1999 r., III CKN 137/98. Jedna uwaga – odmowa współżycia seksualnego przez ofiarę przemocy domowej jest uzasadniona i nie stanowi przesłanki do orzeczenia rozwodu z winy takiej osoby;
• „nie usprawiedliwiony poważnymi względami wyjazd jednego z małżonków do innej miejscowości z zamiarem stałego w niej pobytu nie tylko nie pociąga za sobą obowiązku wyjazdu drugiego małżonka, ale może być uznany za zawinione jego opuszczenie; taką nie usprawiedliwioną zmianą miejsca zamieszkania, posiadającą znamiona zawinionego opuszczenia drugiego małżonka, może być wyjazd męża wywołany chęcią założenia prywatnego przedsiębiorstwa handlowego i osiągania w ten sposób większych dochodów” – orzecz. SN z 15.11.1951 r., C 1003/51.

Wskazać w tym miejscu należy, iż ww. katalog nie jest zamkniętym. Niewątpliwie istnieje wiele innych okoliczności, które uzasadniają orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy jednego
z małżonków, np. uzależnienie od alkoholu, hazardu, przemoc ekonomiczna, przemoc seksualna itp. Należy przy tym zaznaczyć, iż każdą sytuację należy rozważyć indywidualnie, nie można bowiem przyjąć, iż każdy małżonek uzależniony od alkoholu jest wyłącznie winny rozpadowi pożycia małżeństwa. Dopiero dokładnie przeprowadzony wywiad z osobą, która zamierza złożyć pozew rozwodowy może stwierdzenia, czy faktycznie wyłącznie jeden małżonek jest wyłącznie winny rozpadowi danego małżeństwa.

W przypadku jakichkolwiek pytań zapraszam do kontaktu, w ramach którego postaramy się
z Państwem ustalić, czy zachodzą podstawy do wnoszenia powództwa do sądu o orzeczenie rozwodu z wyłącznej winy współmałżonka (tel. 783 279 933).

Adw. Marlena Katarzyna Kot