Postępowanie cywilne… Najczęściej zadawane pytania w ramach porad prawnych.
- Gdzie odnaleźć można przepisy regulujące przebieg postępowania cywilnego?
Procedura postępowania sądowego uregulowana została przez polskiego ustawodawcę w Ustawie z dnia 17 listopada 1964 r., Kodeks postępowania cywilnego. Przepisy kodeksu są bardzo często nowelizowane (zmieniana jest ich treść), toteż koniecznym jest abyście Państwo chcąc poznać specyfikę postępowania cywilnego bazowali na najnowszych przepisach. Aktualna treść kodeksu jest dostępna w Internecie chociażby na stronie sejm.gov.pl.
- Czy wszczynając postępowanie sądowe strona może złożyć pismo inicjujące samodzielnie, czy musi posiadać profesjonalnego pełnomocnika?
Jak wynika z treści ww. ustawy jesteście Państwo uprawnieni aby pismo inicjujące postępowanie cywilne w I instancji (pozew/wniosek) złożyć samodzielnie. Pełnomocnika możecie Państwo bowiem ustanowić przed złożeniem pisma inicjującego jak również w trakcie całego postępowania. Możecie Państwo również działać samodzielnie w toku postępowania sądowego, bez profesjonalnego pełnomocnika. Tak jak wskazane zostało powyżej w toku postępowania przed Sądem I instancji, podobnie jak przed sądem odwoławczym nie ma przymusu dla strony posiadania pełnomocnika. Niemniej jednak należy pamiętać, iż pełnomocnik profesjonalny, jako osoba biegła w sprawie, mająca doświadczenie zawodowe i kilkadziesiąt, jak nie kilkaset podobnych spraw na swoim koncie doskonale wie, jakie czynności należy podjąć, aby skutecznie dochodzić ochrony Państwa praw. Posiadając pełnomocnika nie musicie się Państwo martwić dotrzymaniem terminów, sporządzaniem pism, wystąpieniem w trakcie rozprawy i wieloma innymi czynnościami związanymi z trwającym procesem.
- Ile trwa postępowanie sądowe?
Niestety nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. KPC również nie określa terminu, w którym Sąd winien zakończyć sprawę. Długość trwania postępowania sądowego zależy od rodzaju sprawy, jak również ilości materiału dowodowego zgłoszonego przez strony postępowania, mocy przerobowych sądu, jak również wielu innych okoliczności, na które zarówno strony jak ich pełnomocnicy nie mają wpływu. Szacować należy jednakże, iż postępowania może trać zarówno 6 msc – np. w prostej sprawie o stwierdzenie nabycia spadku, jak również nawet 10 lat, jeżeli postępowanie dotyczy skomplikowanej sprawy o mobbing, zasiedzenie czy też odszkodowanie. Tak naprawdę szacunkowy czas trwania postępowania jesteśmy Państwu, jako pełnomocnicy przybliżyć dopiero po zapoznaniu się ze sprawą, jej specyfiką, poziomem skomplikowania jak również materiałem dowodowym, zgromadzonym przez Państwa.
- Jak ustalić wysokość opłaty od pozwu i czy można wnioskować o zwolnienie z kosztów sądowych?
Problematykę opłat za pisma inicjujące postępowanie cywile reguluje Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r., o kosztach sądowych w spawach cywilnych. Koniecznym jest w tym miejscu podkreślenie, iż opłata ta jest różna w zależności od przedmiotu sprawy, z którą występujemy do Sądu. I tak przykładowo mogę w tym miejscu wskazać, iż opłata np. od wniosku o zasiedzenie wynosi 2 000,00 zł, a opłata od pozwu o rozwód czy separację wynosi 600 zł, chyba że separacja jest na zgodny wniosek stron wtedy ta opłata wynosi 100 zł. Jeżeli nie stać Państwa na uregulowanie opłaty od pozwu, gdyż np. wynosi ona 2 tysiące i kwoty wyższe, koniecznym jest złożenie wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych. Po zapoznaniu się z złożonym przez Państwa wnioskiem o zwolnienie z kosztów sądowych Sąd wyda postanowienie, w którym taki wniosek uwzględni lub oddali.
- Jak wyliczyć WPS?
Zgodnie z przepisami KPC wartość przedmiotu sporu co od zasady stanowi wysokość roszczenia dochodzonego przez Powoda. Gdy Powód w ramach jednego pozwu dochodzi do kilku roszczeń, aby ustalić WPS należy zsumować dochodzone roszczenia. Istnieje kilka wyjątków od ww. reguły, które zostały uregulowane w art. od 21 do 24 KPC, a dotyczą one spraw związanych ze świadczeniami powtarzającymi się, najmem, roszczeniami pracowniczymi, jak również wydaniem nieruchomości czy też zabezpieczeniem. I tak gdy np. sporządzamy pozew o zapłatę alimentów to WPS będzie stanowił iloczyn 12 msc i wysokości świadczenia za jeden miesiąc. Obrazowo jeżeli dochodzicie Państwo alimentów na dzieci w wysokości 600 zł/msc to WPS będzie wynosić 7 200 zł. Wskazanie WPS jest niezwykle istotne w pozwach, bowiem bardzo często wpływa no na wysokość opłaty sądowej, którą muszą Państwo uregulować o ile nie zostaniecie zwolnieni z kosztów sądowych, jak również na właściwość rzeczową Sądu I instancji (Sąd Rejonowy czy Sąd Okręgowy).
- W jakim terminie strona postępowania powinna udzielić odpowiedzi na pozew?
Odpowiedź na pozew jest pierwszą czynnością procesową strony pozwanej. Zgodnie z art. 2051KPC termin na złożenie odpowiedzi nie może być krótszy niż dwa tygodnie., przy czym to Sąd zakreśla w sposób dokładny ten termin. W praktyce wygląda to w ten sposób, iż wysyłając do Pozwanego pozew, Sąd jednocześnie w tej samej korespondencji zakreśla termin, w którym strona pozwana winna złożyć odpowiedź na pozew. Termin ten liczyć należy od momentu doręczenia Pozwanemu powództwa. Jeżeli Pozwany złoży odpowiedź na pozew z uchybieniem terminu Przewodniczący zarządza zwrot odpowiedzi na pozew.
- W jakim terminie Sąd wydaje orzeczenie/wyrok?
Odpowiedzi na tak zadane pytanie należy szukać w treści art. 326 KPC, zgodnie z którą co do zasady ogłoszenie wyroku winno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę. Do zamknięcia rozprawy dochodzi z kolei po przesłuchani stron i udzieleniu stronom głosu. Sąd może jednak odroczyć ogłoszenie wyroku na termin późniejszy nie dalej niż na 2 tygodnie od zamknięcia rozprawy, chyba że sprawa jest bardzo zawiła lub sędzia ma nadmierną ilość obowiązków to w takiej sytuacji ogłoszenie wyroku można odroczyć do msc od zamknięcia rozprawy.
- W jakim terminie Sąd sporządza uzasadnienie do wyroku?
Termin na sporządzenie uzasadnienia wyroku został uregulowany przez ustawodawcę w art. 329 KPC. Zgodnie z treścią ww. przepisu wynosi on dwa tygodnie od momentu wpłynięcia do Sądu wniosku o sporządzenie uzasadnienia. Gdy Sąd nie ma możliwości sporządzić uzasadnienia wyroku w ww. terminie Prezes Sądu może ten termin przedłużyć na czas określony.
- Jaki jest termin na wniesienie apelacji?
Zgodnie z art. 369 par. 1 KPC zasadą jest, iż apelację składa się terminie 2 tygodniowym od doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem. Wyjątek od ww. zasady wskazany został w par. 11 KPC, zgodnie z którym ww. termin ulega przedłużeniu do 3 tygodni w sytuacji przedłużenia terminu do sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku.
- Co musi zawierać apelacja?
Apelacja musi spełniać wymogi stawiane pismom procesowym, o których mowa w art. 126 par. 1 i 2 KPC, czyli oznaczenie Sądu, dane stron i pełnomocników, oznaczenie rodzaju pisma, osnowę wniosku, wnioski dowodowe, podpisy, wymienione załączniki, jak również sygnaturę akt I instancji, wartość przedmiotu zaskarżenia, zakres zaskarżenia, zarzuty oraz uzasadnienie, co wynika z kolei z treści art. 368 par 1 KPC.
- Do jakiego sądu należy złożyć apelację i w jakiej formie?
Zgodnie z treścią art. 367 par. 2 KPC apelację od wyroku złożyć należy do Sądu II instancji za pośrednictwem Sądu, który wydał orzeczenie w I instancji. I tak gdy orzeczenie zostało wydane przez Sąd Rejonowy apelację należy złożyć do Sądu Okręgowego. Z kolei gdy sprawę w I instancji rozpatrywał Sąd Okręgowy apelację należy złożyć do Sądu Apelacyjnego. Informację w zakresie, jaki Sąd będzie odwoławczym w Państwa sprawie znaleźć możecie Państwo na stronie Sądu, który wydał orzeczenie w I instancji lub dzwoniąc na Biuro Obsługi Interesanta tego Sądu.
- Jakie merytoryczne orzeczenie może wydać Sąd II instancji?
Sąd II instancji po zapoznaniu się z treścią złożonej przez Państwa apelacji, przeprowadzeniu koniecznych czynności procesowych, wydając merytoryczne orzeczenie ma możliwość oddalenia apelacji, jeżeli jest ona w jego ocenie bezzasadna, jak również jej uwzględnienia gdy jest ona zasadna. W sytuacji uwzględnienia apelacji Sąd zmienia wyrok I instancji, bądź Go uchyla i przekazuje sprawę Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.