PRZEDAWNIENIE ROSZCZENIA, JAKO PODSTAWA DO UCHYLENIA SIĘ OD UREGULOWANIA ZOBOWIĄZANIA FINANSOWEGO

Przedawnienie jest instytucją, która pozwala na uchylenie się od uregulowania zobowiązania finansowego po upływie określonego w przepisach terminu. Główny przepis regulujący terminy przedawnienia został uregulowany przez ustawodawcę w Kodeksie cywilnym,
a dokładnie w artykule  118 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z treścią ww. przepisu, co do zasady roszczenia przedawniają się z upływem 6 lat, przy czym roszczenia o świadczenia okresowe z upływem 3 lat, podobnie jak roszczenia powstałe w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jak wynika z powyższego ogólnie wszelkie roszczenia ulegają przedawnieniu z upływem 6 letniego okresu od momentu wymagalności danego roszczenia. Problematyka wymagalności zostanie omówiona w innym artykule. Wracając zatem do instytucji przedawnienia z upływem ww. terminu przedawnia się np. roszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (osoba trzecia bez podstawy prawnej nabyła korzyść majątkową).

Z kolei w zakresie przedawnienia roszczeń z zakresu świadczeń okresowych zastosowanie ma 3 -letni termin przedawnienia. Warto w tym miejscu odpowiedzieć sobie na pytanie, co w ogóle należy rozumieć przez świadczenie okresowe, a wiec jest to świadczenie „ (…) polegają na powtarzającym się w regularnych odstępach przez czas trwania stosunku prawnego dawaniu pewnej ilości pieniędzy lub rzeczy oznaczonych rodzajowo, które jednak nie składają się na z góry określoną co do wielkości całość”. – Kodeks cywilny. Komentarz, red. prof. dr hab. Edward Gniewek, prof. dr hab. Piotr Machnikowski. I tak z terminem 3 lat przedawniają się np. roszczenia z tytułu zapłaty renty, czynszu i odsetek oraz świadczenia z tytułu dzierżawy, alimentów.

Podobnie, jak powyżej 3-letni termin przedawnienia znajduje również zastosowanie przy roszczeniach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Istotnym jest w tym miejscu podkreślenie, iż roszczenie musi być ściśle związane i dochodzone w związku
z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Warto w tym miejscu wskazać, iż powyższe terminy stanowią niejako zasadę ogólną w zakresie okresów przedawnienia. Artykuł 118 Kodeksu cywilnego jest przepisem ogólnym, który bardzo często jest jednak wyłączony z zastosowania na skutek przepisów szczególnych, wskazanych przez ustawodawcę. I tak np. roszczenia z tytułu umów bankowych przedawniają się z upływem 3 lat, roszczenia odszkodowawcze przedawniają się również po upływie 3 -letniego terminu, roszczenia z tytułu umowy zlecenie przedawniają się z upływem 2 lat.

Istotnym jest podkreślenie, iż terminy przedawnienia nie mogą zostać skracane ani przedłużane na podstawie jakiejkolwiek umowy pomiędzy podmiotami.

Sąd w trakcie postępowania sądowego nie będzie z urzędu, czyli ze swojej inicjatywy badał czy doszło do przedawnienia roszczenia. Koniecznym jest do tego podniesienie przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia. Dopiero skutecznie podniesiony zarzut uprawnia sąd do zbadania czy roszczenie uległo przedawnieniu. Może zatem dojść do sytuacji, w której jeżeli nie zostanie przez stronę w toku postępowania podniesiony skutecznie zarzut przedawnienia, sąd zasądzi roszczenie pomimo, iż de facto jest ono przedawnione.

Warto również w tym miejscu nadmienić, w wyjątkowych sytuacjach sąd może nie uwzględnić zarzutu przedawnienia przysługującego przeciwko konsumentowi jeżeli wymagają tego względny słuszności, o czym mowa w art. 117 ¹ Kodeksu cywilnego.

W przypadku jakichkolwiek dodatkowych pytań w zakresie instytucji przedawnienia zapraszam do kontaktu z Kancelarią. Chętnie dokonamy analizy Państwa sprawy, co pozwoli na stwierdzenie, czy doszło do przedawnienie roszczenia.